عامل اصلي نظم و انضباط خوب بزرگ شدن و پرورش كودك در خانواده اي مهربان و بامحبت است كه او را دوست بدارند و او هم متقابلاً آنان را دوست بدارد. در زمان هاي گذشته تصور مي كردند كه كتك زدن براي ايجاد ادب و رفتار درست در كودكان لازم است و از اين رو بيشتر كودكان كتك مي خوردند ولي در قرن بيستم بنابر مطالعات و بررسي هاي والدين و متخصصان در كشورهاي مختلف فهميدند كه كودكان بدون تنبيه بدني يا هر نوع تنبيهي مي توانند خوش رفتار، مشاركت پذير، مودب و با نزاكت باشند.

به طور كلي كودكان زمان بسياري را براي مشاهده رفتار والدين و الگوبرداري از آنان صرف مي كنند. هنگامي كه والدين، با اشتياق، تعهد و قاطعيت معقولي به وظايف خويش رو مي آورند كودكان تمايل پيدا مي كنند كه خود را با اين جنبه از منش آنان وفق دهند. الگوي مسئوليت پذيري زماني براي والدين اهميتي ويژه پيدا مي كند كه آنان مستقيماً با كودكان رو يارو شوند زيرا كودكان در اين واكنش هاي متقابل نكات بسياري در مورد نظم و انضباط و مسئوليت فرا مي گيرند. كودكان وقتي مي بينند كه والدين شان وظايفي را اجرا مي كنند كه انجام آن ها دشوار يا خوشايند است، مسئوليت پذيري را مي آموزند. بسياري از والدين مي پرسند كه«از چه زماني مي توان نظم و انضباط را به كودك آغاز كرد؟» پاسخ اين است كه: «هر چه زودتر، بهتر.» يادگيري اوليه نظم و انضباط از طريق بازي صورت مي گيرد. والدين مي توانند براي كودك بازي هايي ترتيب دهند تا از طريق آن ها به تدريج نگرش ها و عادات لازم در مورد انتظارات در وي به وجود آيد. از همان زماني كه كودك نوپا به جستجو، دست كاري چيزهاي مختلف و درك جملات ساده را شروع مي كند مي توان او را به جمع كردن اسباب بازي ها، رفتار درست با حيوانات خانگي، مراقبت ساده از اتاق خود و كمك كردن به پدر و مادر در انجام كارهايشان ترغيب كرد. كودكان نوپا بسيار مشتاقند كه مهارت هاي خود را با انجام كارهايي كه تحسين والدين را در بر دارد ابراز دارند و از رفتار بزرگ ترها تقليد كنند. والدين بايد بپذيرند كه در كودكان نوپا، صلاحيت، حس تشخيص هدف ها و توانايي به انجام رساندن كارها محدود است. كودكي كه در شستن ظرف ها كمك مي كند ممكن است بيش از تميز كردن ظروف ريخت و پاش كند ليكن چه بسا كه با اين كار به تجربه هايي در مورد ظرف شستن دست يابد. هر فعاليتي كه براي كودكان سرگرم كننده تر و رضايت بخش تر باشد بيشتر آن را ادامه مي دهند.

علايق كودكان نوپا كاملاً به آساني منحرف مي شود و توجه آنان مدت زيادي بر يك چيز متمركز نمي ماند. كودكان نوپا تمايل دارند كه جواب منفي بدهند حتي اگر مدتي در حال كمك به انجام كارهاي عادي روزانه باشند ممكن است كه بگويند ديگر كار نمي كنند. در اين گونه موارد والدين مي توانند با كمي ناز و نوازش دوباره آنان را بر سر كار برگردانند يا مي توانند فعاليت ديگري را به آنان پيشنهاد كنند. در برقراري نظم و تعيين قوانين انضباطي حتماً بايد مراحل رشد كودك، توانايي هاي جسماني، رواني و نيازهاي او در نظر گرفته شود. بهترين راه براي آموزش نظم و انضباط به كودكان اين است كه كاري كنيم تا آن ها به محيط اطراف و اطرافيان اعتماد كنند و در صورت سر زدن اشتباه والدين نبايد عكس العمل شديدي نشان دهند. براي آموزش نظم و انضباط به كودكان يك تا سه ساله، بايد از روش هاي پرت كردن حواس، جايگزين كردن اشيا و در مواردي از كلمه«نه» استفاده كنيد. آموزش نظم و انضباط كودكان پيش دبستاني مستلزم هدايت كنجكاوي آن ها به مقولات قابل قبول است. بايد تاثير كار آن ها را روي ديگران براي شان توضيح دهيد و براي بدرفتاري هايشان پيامدهاي طبيعي و منطقي در نظر بگيريد و براي نظم آموزي به كودكان دبستاني بايد خويشتن داري و كنترل خود را به آن ها آموزش دهيد و هرگز كاري را كه يك كودك خودش مي تواند انجام دهد برايش انجام ندهيد. به عنوان مثال: مقيد ساختن كودك به جمع آوري كتاب هايش پس از مطالعه، مرتب كردن اتاقش به نحوي كه اسباب بازي ها و ساير وسايل اش در جاي مخصوص خود گذارده شوند. اين فعاليت ها نقش عمده اي در تكامل كودك دارند. اگر والدين از ابتداي زندگي كودك فرصت هايي براي مشاركت كودك در كارها فراهم سازند احتمال بسيار دارد كه وي در آينده فردي مسئول بار آيد.

                                                                                           منبع : تبیان استان اردبیل 

نوشته شده در ۱۳۸۹/۰۵/۱۸ساعت 11:32 توسط خانم معلم بندری| |